Ήταν με μεγάλη μας τιμή, που η Πρόεδρος της Βουλής, κ Αννίτα Δημητρίου, αποδέχτηκε το αίτημα του Συνδέσμου για συνάντηση, με σκοπό την συζήτηση θεμάτων σχετικά με τους κρατούμενους και την Κεντρική Φυλακή. Η συνάντηση πραματοποιήθηκε στις 23 Ιουλίου, ημέρα Τρίτη.
Μεταξύ άλλων συζητήθηκαν τα πιο κάτω θέματα τα οποία είχαμε την ευκαιρία με έντονο να παρουσιάσουμε στη Πρόεδρο της Βουλής και για τα οποία έγιναν και οι ανάλογες εισηγήσεις:
Έναρξη της συζήτησης αποτέλεσε το ευρύτερο αρνητικό πνεύμα και κλίμα που υπάρχει για όλα τα θέματα της φυλακής από τους αρμόδιους και τα media. Ο κάθε πολίτης της Κυπριακής Δημοκρατίας θα πρέπει να έχει απαίτηση από την πολιτεία να παρέχει σωστό σωφρονισμό στους κρατούμενους αφού όλοι οι κρατούμενοι, εκτίοντας την ποινή τους, θα αποφυλακισθούν με σκοπό να επανενταχθούν στο σύνολο της κοινωνίας. Συνεπώς για όλη την χρονική περίοδο που κάποιος ήταν στις φυλακές η κοινωνία πρέπει να νιώθει εμπιστοσύνη ότι η πολιτεία έκανε ότι μπορούσε για να πετύχει την ομαλή και ολοκληρωμένη επανένταξη του ατόμου.
Όταν όλοι οι φορείς επικεντρώνονται μόνο στα αρνητικά και τα προβλήματα που υπάρχουν στην φυλακή αγνοώντας τον σκοπό της Φυλακής (δηλαδή τον σωφρονισμό) τότε δεν υπάρχει ούτε εμπιστοσύνη από την κοινωνία ότι όσοι βρίσκονται στην φυλακή τυγχάνουν σωστής αποκατάστασης και το αρνητικό στίγμα του φυλακισμένου συνεχίζει τον φαύλο κύκλο του.
Αναφορικά με τα ευρήματα της #CPT στην έκθεση του 2024. Τονίστηκε ότι ουσιαστικά δεν μπορούσε να υπάρχει χειρότερη εικόνα. Η έκθεση κάνει αναφορά σε απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης, υπερπληθυσμό, απαράδεκτες συμπεριφορές και γενικά σε μια εξαιρετικά προβληματική κατάσταση εντός της φυλακής. Η έκθεση αποτελεί καταδίκη για τη Κυπριακή Δημοκρατία και θα έπρεπε να υπάρχουν πάρα πολλές διορθωτικές κινήσεις και ενέργειες που δεν υπάρχουν. Το πιο σημαντικό είναι ότι η ίδια η #CPT αναφέρει ότι θα πρέπει η Δημοκρατία να βάλει αυστηρά χρονικά πλαίσια στη προκαθορισμένη διορθωτική δράση της, τα οποία θα πρέπει να μπορούν να τύχουν και παρακολούθησης.
Αναφορικά με την απουσία διορισμού/δράσης του Συμβουλίου Φυλάκων.
Όπως φαίνεται και από την έκθεση της #CPT αλλά και από πραγματικά παράπονα που έχουμε λάβει από κρατούμενους, το Συμβούλιο Φυλακής δεν είναι σε ενέργεια χωρίς να γνωρίζουμε αν θα έπρεπε και αν εχει διοριστεί από το Υπουργικό Συμβούλιο. Αποτέλεσμα είναι οι εσωτερικές αποφάσεις της Κεντρικής Φυλακής να μην μπορούν να εφεσιβληθούν αφού δεν υπάρχει το Συμβούλιο Φυλακής να απευθυνθούν. Περαιτέρω και επιπρόσθετα το Συμβούλιο Φυλακής είναι και το όργανο υπεύθυνο και αρμόδιο να εξετάζει τις συνθήκες της Φυλακής. Η απουσία του Συμβουλίου μετατρέπει παράνομη την οποιαδήποτε εσωτερική απόφαση και παραβιάζει όλα τα δικαιώματα των κρατουμένων. Συνεπώς σε σχέση με αυτό το θέμα ζητήσαμε από την Πρόεδρο της Βουλής να σταλούν σχετικά ερωτήματα στους άμεσα αρμόδιους για την ύπαρξη του Συμβουλίου και το έργο του αν υπάρχει.
Αναφορικά με ειδικές κατηγορίες φυλακισμένων:
– Ισοβίτες – Οι ισοβίτες είναι το πραγματικό βαρόμετρο για όλες τις κατηγορίες των κρατουμένων. Ο τρόπος που χειριζόμαστε τα θέματα των ισοβιτών άμεσα επηρεάζει όλο το σύστημα της Κεντρικής Φυλακής και όλους τους κρατούμενους. Μέχρι σήμερα οι ισοβίτες τυγχάνουν διαφορετικής μεταχείρισης από τον ίδιο τον Νόμο και τον κανονισμό ως διαφορετική κατηγορία ατόμων στη βάσει της ποινής που τους έχει επιβληθεί και μόνο χωρίς να λαμβάνει υπόψη το ίδιο άτομο σε κάθε περίπτωση ξεχωριστά. Αυτό από μόνο του παραβιάζει τα δικαιώματα τους και τους αποτρέπει από του να έχουν ίση ευκαιρία στη σωστή επανένταξη. Απαίτηση μας είναι όπως άμεσα ξεκινήσουν να έχουν άδειες όπως οι υπόλοιποι κρατούμενοι, οι οποίες άδειες σταδιακά να επιτρέπουν να βρίσκεται περαιτέρω ώρες ο κρατούμενος εκτός φυλακής και σταδιακά να απαλλάσσεται και από την φρουρά που πρέπει να τον ακολουθεί. Μοντέλα και παραδείγματα από άλλες Ευρωπαϊκές χώρες υπάρχουν που μπορούν να εφαρμοστούν και στη Κύπρο. Αίτημα μας είναι όπως οι ισοβίτες έχουν επίσης δικαίωμα να ενταχθούν στην Ανοικτή Φυλακή και να έχουν (ανάλογα με την περίπτωση) ίσες ευκαιρίες με τους υπόλοιπους κρατούμενους να μπορέσουν να παρουσιάσουν τη σωστή εικόνα του εαυτού τους ενώπιον του Συμβουλίου Αποφυλάκισης και τέλος στη ευρύτερη κοινωνία.
– Αλλοδαποί – Ουσιαστικής σημασίας αποτελεί το γεγονός ότι οι αλλοδαποί δεν φαίνεται να απελαύνονται μετά την καταδίκη τους. Άτομα τα οποία έρχονται από Ευρωπαϊκές χώρες θα πρέπει να αποστέλλονται άμεσα στη χώρα τους για συνέχιση της ποινής τους. Άτομα τα οποία έρχονται από άλλες τρίτες χώρες και πάλι θα πρέπει να απελαύνονται και να απαγορεύεται η είσοδος τους πίσω στη Δημοκρατία. Και στα δύο σενάρια θα πρέπει να γίνονται άμεσα ενέργειες ειδικά από την στιγμή που ένας αλλοδαπός δεν έχει σκοπό να επανενταχθεί στη κοινωνία της Κύπρου. Όταν ένα τέτοιο άτομο δεν μιλά την γλώσσα, δεν έχει οικογένεια στη Κύπρο και γενικά δεν φαίνεται να μπορεί να αποκατασταθεί από οποιοδήποτε πρόγραμμα της Κεντρικής Φυλακής τότε θα πρέπει να απελαύνετε άμεσα, ειδικά από την στιγμή που πλέον το 60% του πληθυσμού της φυλακής είναι αλλοδαποί. Η Κεντρική Φυλακή στο παρών στάδιο δεν μπορεί να εξυπηρετήσει όλες αυτές τις διαφορετικές εθνικότητες εντός της φυλακής χωρίς να υπάρχει σοβαρή έκπτωση στην ποιότητα ζωής όλων των κρατουμένων αλλά και χωρίς να προκύπτουν θέματα ασφάλειας.
– Υπόδικοι – Ξανά αναφέραμε και τονίσαμε την ανάγκη τροποποίησης του νόμου έτσι ώστε, πλέον και επίσημα, να έχουν δικαίωμα να ζητούν βραχιόλι (ηλεκτρονική παρακολούθηση) από Δικαστήριο που εξετάζει τους όρους παρουσίασης τους στην διαδικασία που αντιμετωπίζουν. Η εν λόγω τροποποίηση παραμένει στα συρτάρια της Βουλής από το 2019 και παρά του ότι πλέον όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς φαίνεται να συμφωνούν στην εφαρμογή του για τους υποδίκους με αυτό τον τρόπο, η διαδικασία ενώπιον της Βουλής είναι σταματημένη και θα πρέπει να ξεκινήσει. Η ενημέρωση που λάβαμε είναι ότι η Βουλή των Αντιπροσώπων αναμένει ακόμα τις παρατηρήσεις από το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξεως καθώς και τη Νομική Υπηρεσία και υποσχέθηκαν να αποστείλουν υπενθύμιση με προκαθορισμένο χρονοδιάγραμμα για να έχουν την τελική απάντηση.
Αναφορικά με την τροποποίηση του νόμου και των κανονισμών:
Όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω, η ολική τροποποίηση του νόμου και κανονισμών των #Φυλακών εκκρεμεί ενώπιον της Βουλής από το 2019. Υπήρξαν διάφορες αποσπασματικές και μεμονωμένες αλλαγές από τότε μέχρι σήμερα όμως στο σύνολο παραμένει ενώπιον της Επιτροπής Νομικών που περιμένει τις παρατηρήσεις από το Υπουργείο και Νομική Υπηρεσία. Σε συζητήσεις που είχαμε με αρμόδιο άτομα του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξεως είμαστε σε θέση να αναφέρουμε ότι το Υπουργείο είναι έτοιμο και ότι παραμένει η Νομική Υπηρεσία.
Από την πλευρά μας έχουν σταλεί σχετικά σημειώματα και επιστολές για όλα τα πιο πάνω σημεία καθ’ υπόδειξη και της Προέδρου και θα επιμένουμε σε όλα τα προαναφερθέντα σημεία μέχρι να υπάρξει η αναγκαία πρόοδος προς το καλύτερο.
Αλέξανδρος Κληρίδης
Δικηγόρος Συνδέσμου
